💠پیشران سوم :صنعت و معدن
🔅الف -معدن: معادن و صنایع معدنی مزیت‌های قابل توجهی برای پیشرفت اقتصاد دارند.
🔸معادن یا مستقیم دارای ارزش افزوده هستند که با تغییراتی وارد بازار می‌شوند یا مواد اولیه صنایع می‌باشند و می‌توانند نقش مهمی در اقتصاد و تولید ایفا نمایند
🔸شهرستان دماوند همپای استان و کشور هم از این مزیت می‌تواند برخوردار باشد ، در حال حاضر ذخایر معدنی متفاوت و زیادی در شهرستان به علت کوهستانی بودن وجود دارد
🔸سنگ‌های معدنی مانند گوگرد ، سلیس ، آهک ، پوکه مرمر ، زاج سفید ، کائولون ،تراورتن ، دولومیت بوکسیت ، سولفات ، زغال سنگ و …. از جمله سنگ‌های معدنی است که در کوهپایه‌های شهرستان دماوند یافت می‌شود
♦️ بنابر اظهار رئیس اداره صنعت معدن و تجارت شهرستان دماوند در ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی «بهمن ماه ۱۳۹۷ »میزان ذخیره معدنی ۶۰۰ میلیون تن تا ۷۰۰ میلیون تن بوده است که سالانه ۸ میلیون تن استخراج می‌شود و قابلیت افزایش تا ۱۵ میلیون تن را دارد.
🔸و تا همان سال برای معادن شهرستان دماوند۱۰۴ پروانه بهره‌برداری صادر شده است :
▫️سنگ ، لاشه ساختمانی ۳۵ واحد
▫️مخلوط کوهی (شن و ماسه) ۲۴ واحد
▫️خاک صنعتی ۱۷ واحد
▫️گچ ۱۰ واحد
▫️زغال سنگ ۲ واحد
بوده است و ۹۳۰ نفر در این معادن مشغول به کار می باشند.
🔅همچنین صنایع معدنی ۱۵ واحد بوده است که شامل :
▫️کارخانه آسفالت ۴ واحد
▫️ بتن و صنایع بتنی ۱۰ واحد
▫️کارخانه گچ یک واحد میباشد
🔸البته آمارهای اعلام شده بعضاً با هم
متفاوت است . احمدی رئیس اداره صنعت و معدن در یک مصاحبه اعلام کرده است که ۹۳ معدن در دماوند وجود دارد که ۶۰ درصد آن فعال است ،ایشان در تیر ماه ۹۸ اعلام کرد ۱۰۶ واحد معدنی فعال و نیمه فعال در دماوند وجود دارد که ۵۰ درصد آن فعال هستند . یا در مهر ماه ۹۸ اعلام شد که دماوند دارای ۹۳ معدن با فراوانی ۱۷ ماده معدنی میباشد.
🔸 قابل ذکر است که از ۱۰۴ واحد ۸۸ واحد فعال و ۱۶ واحد غیر فعال بوده است.
♦️مشکلات کشوری فراروی معادن و صنایع معدنی:
▫️ ۱-معدن دیربازده است.
▫️۲ -ریسک بالا دارد.
▫️۳-گرانی ماشین آلات .
▫️۴- آموزش و تربیت نیروی ماهر و آموزش دیده ، رعایت مسائل ایمنی بهداشتی کارگران
▫️۵ -پیچیدگی مراحل صدور پروانه بهره برداری توسط مراجع اداری ، عدم وجود حاکمیت یگانه در دولت در این حوزه ، ناهماهنگی ارگان‌های دولتی مانند منابع طبیعی و سازمان محیط زیست و برخی معارضین و درگیری‌های محلی برای بهره‌برداران
▫️۶-محدود بودن عرصه طبیعی مواد معدنی
▫️ ۷- تامین مالی
▫️۸- فرآوری محصولات معدنی
▫️۹- ضعف مدیریت
▫️۱۰- تامین آب در معادنی که نیاز به آب دارند یا آب برای مصارف عمومی
▫️۱۱ -زیر ساخت حمل و نقل و محصولات معدنی
▫️۱۲ -پایانه‌های صادراتی
♦️مشکلات فرا روی معادن شهرستان:
🔅۱ -راه دسترسی به معادن :
▫️۱-۱ صاحبان معدن هنگام گرفتن مجوز باید راه دسترسی و امکان ورود آن را بررسی نمایند، عدم رعایت این مهم مشکلات زیادی را بوجود می آورد.
▫️۱-۲- بعضاً راه دسترسی ایجاد می‌شود ولی به واسطه توسعه روستا ها و شهرها ، راه دسترسی دستخوش تخریب قرار می‌گیرد.
▫️۱-۳- تخریب راه دسترسی به واسطه سیل و زلزله
▫️ ۱-۴- تعارضات محلی در موضوع راه دسترسی
🔅۲-تامین سوخت ماشین آلات معادن شهرستان
🔅۳- تامین برق تامین آب معادن
🔅۴- اشتغال کارگران توسط اتباع بیگانه «معادن اشتغال زایی بومی ندارد.»
🔅۵- مجوزها باید از شهرستان صادر شود نه استان چون موقعیت سنجی رعایت حدود شهرها و حریم آن ، رعایت حدود حریم روستاها رعایت قوانین محیط زیست و.. در داخل شهرستان قابل انجام است و بعضاً وقتی مواد مجوز معادن توسط استان صادر می‌شود ،بروز این گونه مشکلات طبیعی می باشد.
نمونه‌هایی از این موضوع وجود دارد ، یک نمونه معدن سرخ پلنگان سربندان است که مستقیم از تهران مجوز بهره‌برداری گرفته است ولی عوارض آن برای مردم و مسئولان شهرستان باقی مانده است
♦️در موضوع مشکلات حوزه معادن در شهرستان چند نکته قابل توجه است :
🔅 ۱ – مطابق سیاستگذاری‌های کلان کشور وجود معادن و فعال کردن آن در هر منطقه یک مزیت اساسی است هم به لحاظ اهمیت دادن به اقتصاد غیر نفتی و هم به لحاظ تامین مصالح و مواد مورد نیاز راهسازی صنایع ساختمان سازی و …..
💐۲ -داشتن یک کارگروه قوی و کارآمد که بتواند همین مزیت را جنبه اجرایی ببخشد و هم هم آهنگی های لازم را با ادارات در موضوع دادن پروانه بهره‌برداری به متقاضیان به وجود آورد و هم موضوع تعارضات بین صاحبان معدن با معارضین اعم از شخصی یا مردمی را حل و فصل کند ، بسیار لازم و ضروری است.
🔅۳ – فعالیت‌های معدنی در هر منطقه‌ای به ویژه در حریم روستاها و شهرها باعث اعتراض مردمی می‌گردد که از چند وجه قابل توجه است:
▫️ معادن آلودگی‌های صوتی طبیعی مانند گرد و خاک ، تخریب ( تا حدودی ) در محیط‌های اطراف مناطق به وجود می‌آورد.
▫️سؤال :صاحبان معادن در پی سود هستند؟! آیا بخشی از سود برای توسعه و پیشرفت شهرها و روستاها به کار گرفته می‌شود .(موضوع عدالت ورزی)
▫️چرا صاحبان معادن از نیروهای بومی همان منطقه استفاده نمی‌کنند.
لذا صاحبان معادن باید منافع مردم حریم معادن خود را در نظر گرفته تا آنان هم از با رغبت از راه اندازی معادن حمایت نمایند،(موضوع عدم تعارض بین مردم و صاحبان معادن )
▫️البته قانون دریافت بخشی از عوارض معدن از طریق خزانه و برنامه‌ریزی را برای توسعه راهسازی و مرمت آن اختصاص داده است.
🔅۴ – هنگام دادن پروانه بهره‌برداری معادن باید پیش بینی توسعه حریم روستاها و شهرها در دراز مدت بررسی گردد تا بعد از چندین سال دچار تعارض منافع نگردند.
🔅۵- در دادن پروانه بهره‌برداری تعادل در نوع معادن باید لحاظ گردد و بیش از حد از یک نوع معدن پروانه صادر نشود
🔅۶ – نظارت بر معادن به طور همه جانبه اعم از امور مربوط به محیط زیستی ، به کارگیری نیروهای بومی ، کمک به عمران روستاها به کارگیری ، بکار گیری ناظر فنی ، آموزش نیروها به لحاظ ایمنی و بهداشتی ، بهره‌برداری از امکانات و تجهیزات توسط کارشناسان ذی‌ربط از اهمیت بسزایی برخوردار است.
🔅۷ – شناسایی ذخایر معادن شهرستان و همچنین ایجاد بانک اطلاعاتی از معادن قابل استحصال بسیار مهم است.
۸-بنظر می‌رسد در مورد پیشران بودن معدن در شهرستان دماوند اما و اگرهایی وجود داشته باشد :
▫️آیا معادن و سنگ های معدنی دماوند از لحاظ جنسیت و کیفیت در یک سطح مطلوبی هست یا خیر؟
▫️آیا معادن موجود از لحاظ ارزش افزوده و فرآوری در سطح مناسبی قرار دارند ؟
▫️آیا معادن شهرستان از لحاظ اقتصادی و اشتغال زایی در حدی هستند که به عنوان قطب اقتصادی در نظر گرفته شود ؟
🔅۹- و البته مسائل و پیشنهاد های دیگری هم وجود دارد که در هنگام نیاز قابل طرح و بررسی می باشد.
