▫️ناباورانه خبر رفتنش را شنیدیم.شیرینی نشر جلد اول کتابش در او انگیزه صدچندان ایجاد کرده بود.دوست داشت که گامهای بعدی را محکمتر و سریعتر بردارد و جلد دوم و مجلدات بعدی را که در باره شرح و توسعه ایده ی ” نام شناسی”ِ شهرها و روستاها و محلات این منطقه کهن بود به سروسامان نزدیکتر کند.درصد زیادی ازکار را هم پیش برده بود اما مشیت الهی و بر اراده و تدبیر بشر غلبه دارد و با فقدان غمبار ابراهیم سلطانمحمدی ادامه این تلاش سترگ با ابهام مواجه شده است.
➖ما برای ایشان از درگاه ایزد منان رحمت واسعه اش را تمنا می کنیم،و به یاد ایشان مقدمه کتاب “دماوند در اذهان گذشتگان” را که به قلم حجت الاسلام آقایی نوشته شده است،تقدیم خوانندگان می کنیم..
▪️نام ها معبر رسیدن به تاریخ و فرهنگ یک سرزمین هستند
✍🏻 حجت الاسلام آقایی
➖همه ی ما، در یک شهر، محله یا روستا بزرگ یا کوچک متولد شده ایم، نفس کشیده ایم، قامت برافراشته ایم، رشد کرده ایم و به ثمر نشسته ایم.
از دوران کودکی و در بازی های کودکانه در میان کوچه باغ ها و برزن ها با همسالان گفته ایم، شنیده ایم، خندیده ایم، گریان شده ایم، دعوا کرده ایم و آشتی کنان گرفته ایم و … در نهایت ریشه دوانیده و شده ایم مالِ آنجا، اهلِ آنجا. هر روزه بسیاری از نام ها و نشانه ها را بر زبان می آوریم و می شنویم؛ از جمله:
دُماوند، گیلاوند، رودهن، آبسرد، کیلان، آبعلی، مراء، وادان، ساران، اهران، جابان، سربندان، کوهان، کاجان، زان، لومان، اصلان، تمسیان، خسران، آیینه ورزان، بولان، ولیران، مهرآباد، احمدآباد، علی آباد، اسلام آباد، محمود آباد، مرانک، اوچونک، کهنک، مغانک، بیدک، هاشمک، قلفک.
🔸چرا برخی نام ها با «ان» و گروهی با «آباد» و برخی با «ک» شهرت یافته اند؟ راز و رمز آن چیست؟
البته بسیاری از محلات، مزرعه ها، روستاها و …. نام هایی غیر این پسوندها دارند؛ مانند: گیلیارد، مشاء، اوره، روح افزا، دشتمزار، قراء، تاسکین، آرو، یهر، هویر، دهنار، مومج، چنار، چشمه اعلاء، زیارت، ورانه و … جای پرسش است که ریشه ی این نامگذاری ها به کجا و چه زمانی برمی گردد؟
🔹شهر باستانی دُماوند نیز که مرکز این منطقه و شهرستان است، دارای چهار محله ی قدیمی به نام های: فرامه، درویش، قاضی و چالکا است که هر یک از این محلات در خود نام های خاطره انگیزی از کوی ها تا نهر و مزرعه ها دارند.
🔸 در شهرها و روستاهای دیگر منطقه نیز همین گونه است.ما با صدها نام، نشان و نشانه روبه رو هستیم که دست فکر و خاطره ی ما را می گیرد و تا دوردست های تاریخ و فرهنگ و آداب و رسوم مردم این دیار از گذشته تا حال به گشت و گذار علمی، تاریخی و پژوهشی می برد.
🔹نام ها و نشانه های این محلات، روستاها و شهرها در کنار گویش و لهجه های متنوع مردم با آداب و رسوم مختلف و رنگارنگ آن، وقتی کنار هم چیده می شوند مانند قطعات یک جورچین نقاشی زیبا و دلپذیر هستند که پهلوی هم نشسته، به زبان آمده و قصه ها و حکایت های خواندنی و ماندنی از گذشته ی ما، نیاکان و پیشینیان را روایت می کنند.
🔸از کنار این نام ها، نشان ها، نمادها و قصه هاو واگویه های ساده و صمیمی، نمی توان و نباید به آسانی گذشت. اینها مانند قطعات دُرّ و گوهرهای شاهواری هستند که سینه ریزی از آداب و رسوم و فرهنگ هر سامان را بر پیکره مام وطن و بر چشم و دل تاریخ نشانه اند. این ها اسنادی گویا از «هویت فرهنگی» ما هستند.
🔹هویت ما شناسنامه ماست
هویت فرهنگی مردم در یک قوم، شهر، یک منطقه و یک کشور شناسنامه ی آن جامعه است که به وسیله ی سنت ها و آداب و رسوم شکل می گیرد. جامعه ی فاقد هویت فرهنگی مانند انسانی است که شناسنامه اش را گم کرده و برای ادامه ی زندگی از شناسنامه دیگران بهره می گیرد.
🔸مردمی که تصویر درستی از نیاکان و تبار فرهنگی و اجتماعی خود ندارند، درک درستی برای حرکت به سوی آینده نخواهند داشت. هویت ما، ریشه ی ما، اصل ما و مبنای آینده ی روشن ماست.
تمام تلاش دشمنان فرهنگ ایرانی – اسلامی در طول تاریخ، به خصوص در حال حاضر در جهتی است که نسل کنونی کشور را که آینده از آنِ اوست، از گذشته، تاریخ، تبار اجتماعی و فرهنگی اش منقطع کند. انقطاع فرهنگی از فرهنگ گذشته، قومی، ملی و دینی، نقطه ی مرکزی تهاجم فرهنگی است.
🔹نباید بگذاریم بر روی این گنجینه های فرهنگی غبار فراموشی و خاک غفلت بنشیند. غبارزدایی و رونمایی از این قطعاتِ درخشان طلایی وظیفه ی فرد فرد ماست.
💠 کتاب «دُماوند در اذهان گذشتگان» تلاشی برای غبارزدایی از هویت فرهنگی ماست. این کتاب ارزشمند که محصول تلاش پیگیرانه و عاشقانه ی دوست خوب و سخت کوشم، جناب آقای ابراهیم سلطان محمدی است، تلاشی ارزنده و درخور تحسین برای غبارزدایی از بخش هایی از گنجینه ی فرهنگ و آداب و رسوم این دیار است که در سال های گذشته با ایده ی اولیه ی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد و با تلاش جوانانه ی گروهی از جوانان شهرستان که برخاسته از دغدغه ی فرهنگی ایشان بود، تداوم یافت و تا مراحل زیادی به ثمر نشست.
🔸ابراهیم سلطان محمدی که خود از یکی از خاندان های ریشه دار و اصیلِ بزرگترین محله ی دُماوند، فرامه (محله چریک) است برای تکمیل این اثر دامن همت به کمر زد و با مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه های تکمیلی برای گردآوری و تنظیم آن تلاشی شایسته را انجام داد و ماحصل آن شد کتابی که اکنون در دستان پر مهر شما است.
🔹به باور من این اثر در کنار کتاب های ارزشمندی که استاد علمداری و دکتر نصرتی، بر مبنای مطالعات و پژوهش های سترگ کتابخانه ای، اسنادی و میدانی آفریده اند می تواند تلاشی ارزنده در راستای همین آثار باشد.
