سازندهای سخت آبدار اطراف دماوند نجات‌دهنده کم آبی حوزه شهرستان
سازندهای سخت آبدار اطراف دماوند نجات‌دهنده کم آبی حوزه شهرستان
دلایل منطقی و مبرهن بر این ادعا گستره عظیم سازندهای کربناته‌ای همچون سازند آهکی مبارک، سازند آلیکا، سازند لار، C2، C4 کرتاسه فوقانی، آهک‌های سازند زیارت و … که در صورت درایت علمی و توجه مسئولین می‌توان سال‌ها دماوند را به دور از کم‌آبی نگه داشت.



مواردی که نگارنده مقاله دکتر سلمان ولایتی مدرس آب‌های زیرزمینی دانشگاه تهران در فعالیت‌های اکتشافی خود از سال‌های ۲-۱۳۷۱ تاکنون در اطراف دماوند داشته است، خودگویای وجود منابع غنی زیرزمینی آب در این شهرستان بوده که شاید اشاره به مواردی از آن‌ها موجب روشن‌تر شدن اذهان عمومی و توجه مسئولین به این امر مهم گردد.

  • تعین محل احداث چاه آب در سادات‌محله رودهن بر روی سازند لار که همچنان آبدهی دارد (مربوط به سازمان آب در سال ۱۳۷۲) (تصویر شماره ۱).
تصویر شماره ۱- تأسیسات چاه آب سادات‌محله رودهن بر روی آهک‌های لار
  • تعیین محل احداث چاه آب و جابه‌جایی آن بر روی سازند C۲ کرتاسه فوقانی در جنگلک مربوط به بخش خصوصی (آقای شهمیرزادی).
  • مشاوره و همفکری با سازمان آب در تعیین محل احداث چاه‌های سرهار دماوند و همچنین به سمت اسب‌چران بر روی سازندهای لار و آهک‌های زیارت.
  • مشاور ارشد قرارگاه خاتم (مؤسسه حرا) در تونل امامزاده هاشم که احداث تونل منجر به خروج حدود ۴۰۰ لیتر آب در ثانیه به طور مداوم و چندین ساله از آهک‌های مبارک گشت. متأسفانه با همه تلاش‌های دکتر ولایتی و گرد هم آوردن مسئولین شهرستان، نماینده محترم وقت دماوند، متخصصین امور آب تهران، نتیجه‌ای حاصل نشده فلذا آب با کیفیت و پر حجم مسیر قبلی خود را پس از Lining تونل پی گرفت (تصویر شماره ۲).
تصویر شماره ۲- شروع خروج آب در تونل امامزاده هاشم در عمق ۵۰۰ متری زیرزمین

در این راستا مؤسسه حرا نیاز به مبالغ مازاد بر مبلغ احداث تونل داشت که با طراحی چگونگی بدست آوردن و استحصال آب از تونل توسط ولایتی (سال‌های ۹-۱۳۸۵) آب گوارا و مطلوب را به بیرون تونل هدایت کرده و در دسترس مردم عزیز دماوند قرار دهد. تلاش مسئولین این مؤسسه نیز در متقاعد کردن مسئولین و دریافت بودجه لازم بی‌نتیجه ماند که در همین جا از زحمات آنان قدردانی می‌شود.

  • مطالعه و پیشنهاد مکان‌های مناسب حفاری جهت رفع مشکل آب شرب شهر کیلان در آبخوان جداگانه Separate reservoir اطراف چشمه‌های سولک و تولک در زمان مسئولیت مهندس باقری که متأسفانه با مخالفت مردمی روبرو شد (از زحمات آقای مهندس باقری تشکر می‌شود).
  • مطالعه و پیشنهاد مکان‌های مناسب حفاری جهت رفع مشکل آب شرب شهر آبسرد در شمال هومند آبسرد در آهک‌های C۲ و C۴ کرتاسه فوقانی و آهک‌های لار که متأسفانه با مخالفت بعضی از ارگانها مواجه گردید. در همین جا از زحمات آقای مهندس گلبازی مسئول محترم آب و فاضلاب آبسرد تشکر و قدردانی می‌گردد.
  • مطالعه و پیشنهاد مکان‌های حفاری در شمال دشت مشاء همانند آنچه که در تونل امامزاده هاشم اتفاق افتاد جهت دسترسی به آب شرب مطلوب در اینجا از زحمات جناب آقای مهندس صفدری مسئول محترم آب و فاضلاب شرق تهران و آقای دکتر فردی غایت امتنان به عمل می‌آید.
  • شواهد بسیار زیادی همچون خروج آب چشمه اعلا از سازند لار، چشمه امامزاده عین‌ورزان از آهک‌های C۴ کرتاسه فوقانی، چشمه تیزآب دماوند از آهک‌های سازند مبارک، چشمه تولک از آهک‌های تیزکوه یا Exzogira Limestone و مواردی از این قبیل خصوصاً تونل معروف مرحوم سرهنگ طاهری در غرب آئینه‌ورزان که هنوز هم پس از سال‌ها آبدهی مداوم و مطلوب دارد، چاه‌های آب اطراف واصفجان و مواردی از این قبیل دلالت بر آن می‌نماید که قابلیت بسیار عالی سازندهای سخت کربناته اطراف دماوند می‌تواند سال‌ها مردم شریف این شهرستان و حومه را از بی‌آبی نجات دهد. این امر اندکی همت مسئولیت وقت را می‌طلبد که متأسفانه از آن بی‌بهره‌ایم. چنانچه یکبار تلاش بی‌وقفه ما در مهار آب ۴۰۰ لیتر در ثانیه‌ای تونل امامزاده هاشم از طرف آنان بی‌پاسخ ماند.
تصویر شماره ۳- ساختمان و تونل سرهنگ طاهری که درون کنگلومرای آهکی سازند فجن احداث گردید.
تصویر شماره ۴- چشمه‌ای پر آب که از درون آهک‌های کرتاسه بیرون می‌آید.
  • نویسنده : دکتر سلمان ولایتی