اول- در تحلیل حوادث افغانستان نمی توان تک بُعدی نگریست بلکه باید بازی گردانان و بازیگران پیدا وپنهان درعرصه افغانستان را به درستی شناخت.کسانی که بانگاه صفر وصدی به موضوع نگاه می کنند خود و مخاطبانشان را به اشتباه می اندازند.
دوم- در تحلیل مسائل افغانستان،بانگاه جریان شناسانه باید به نقش آمریکا و عربستان و امارات ازیک سو،نقش پاکستان ازسوی دیگر،نقش روسیه ازسوی سوم ونقش جمهوری اسلامی ایران به دقت و درستی پرداخته شود.
سوم- سرزمین افغانستان یک جایگاه راهبردی درغرب آسیا دارد که هماره مورد توجه ابرقدرتها بوده است.کافی است بدانیم افغانستان نقطه التقاء منافع کشورهایی چون روسیه،
آمریکا،هند است و در آینده جهان نقش مهمی را عهده دار خواهد بود.دریک کلام دستیابی و محدود سازی چین توسط آمریکا تقریبا نشدنی است.خصوصا این که میدانیم چین بزرگترین رقیب اقتصادی آمریکااست.
چهارم- گروههای مسلح و سلفی و تکفیری در افغانستان ازتنوع خاصی برخوردارند.همین قدر لازم است بدانیم که بین القاعده و طالبان و داعش تفاوت زیادی است .آنها اگر چه در ایدئولوژی اشتراکاتی دارند اما در روش حرکت و مبارزه فاصله زیادی باهم دارند.آنچنان که در حال حاضر هرسه گروه مربور باهم خصومت داشته و در صدد نابودی دیگری هستند.طالبان نیز به بیش از ده پانزده گروه مختلف و حتی مخالف و انشعابی ازهم تقسیم می شوند وباهم اختلافات زیادی دارند.
پنجم- ازجمله ویژ گیها و تفاوت های مهم طالبان با القاعده و داعش این است که آن دو گروه مرکب ازعناصر عربی،افغان،پاکستانی،چینی،ایرانی،اروپایی و …هستند اما طالبان گروهی کاملا افغانستانی و برخاسته ازدل بزرگترین قوم این کشور؛ پشتون ها هستند.درواقع جنگ امروز بیش ازهرچیز رنگ و بوی قبیلگی دارد.
ششم-دولت افغانستان خصوصا در دوره صدارت اشرف غنی که عنصری آمریکایی و صد درصد شیفته غرب است ازتوان لازم برای قدرت یابی و تمرکز مقتدرانه درصیانت ازمنافع تمام اقوام افغانستانی برخوردار نیست و در ارتباط باایران نیز باسخنان و مواضع نسنجیده دائما تنش آفرینی می کند.
هفتم- پیشروی طالبان درحال حاضر سریع و باهمراهی قبایل و عشائر است و میزان تلفات و کشتار و تخریب،
علیرغم سرعت و گستره پیشروی ها زباد نیست که نشان می دهد طالبان چندان طالب خونریزی نیست هرچند به آینده هم نمی توان چندان مطمئن بود.
هشتم- درصورت تسلط کامل طالبان بر افغانستان این گروه نمی تواند برای بقای خود چندان توفیقی داشته باشد.
نهم- به نظر می رسد در حال حاضر هدف اصلی آمریکا القای این نکته به مردم افغانستان است که خروج آمریکا باعث به وجود آمدن خلا قدرت شده و این کشور روی آرامش رانخواهد دید.درواقع آمریکا میخواهد بااین کار جای پای خود را برای آینده محکم کند.
دهم- بهترین حالت برای آمریکا این است که افغانستان هیچگاه روی آرامش را نبیند.درحال حاضر سیاست شیطان بزرگ شعله ورسازی آتش جنگ های مذهبی علاوه برجنگ های قومیتی است.شیعیان افغانستان هدف اول این سناریوهای خطرناک هستند که باید هوشیار باشند.
یازدهم- جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که افغانستان باید ازدست اندازی کشورهای دیگر دوربماند.
تمامیت ارضی آن حفظ شود.دولت مرکزی قوی و مقتدر باگفتگوهای بین الافغانی تشکیل شود تا این کشور بتواند به آبادانی برسد.کاری که این روزها در تهران درحال انجام است.
