نگارش کتاب‌های سفرنامه‌ای در چند سال گذشته در بازار نشر ایران رونق زیادی یافته است. بسیاری کتابفروشی‌ها قفسه‌ای را به کتاب‌های حوزه گردشگری اختصاص داده‌اند و این قفسه هر روز حجیم‌تر می‌شود. کتابخوان‌ها علاقه دارند در سیر و سیاحت دیگران سهیم شوند و از پنجره کلمات به گوشه و کنار دنیا سفر کنند. میزان جذابیت کتاب‌های سفرنامه‌ای هم به مقصد سفر بستگی دارد و هم به ذوق و ابتکاری که نویسنده در فرایند نوشتنش به کار بسته است.
ویژگی متمایزکننده کتاب دماوند از برج‌های منهتن این است که خاطرات علی حسن‌زاده از کشور آمریکا را نقل می‌کند. او به عنوان دانشجوی رشته رسانه‌های دیجیتال عازم آمریکا شده و دو سال بعد پس از پایان تحصیلش تصمیم گرفته به ایران برگردد. از نام کتاب می‌توان دریافت اقامت او در کشور آمریکا موقتی بوده است. کتاب شرح حال مسافری است که لابلای برج‌های منهتن شکوه و زیبایی قله دماوند را دیده و همین منظره او را تشویق به بازگشت به وطنش کرده است.
نویسنده برای این کتاب مقام اول پنجمین جشنواره خاطره نویسی دانشجویان ایرانی خارج از کشور را در سال ۱۳۹۷ کسب کرده است.
تذکر اف‌بی‌آی به مهدیه کالیفرنیا
حسن‌زاده در بخشی از اقامتش به مهدیه‌ای در کالیفرنیا رفته که شیعیان به آنجا رفت و آمد زیادی داشته‌اند. حسن‌زاده در صفحه ۴۶ کتاب نوشته است: اصولا صحبت سیاسی در مهدیه قدغن است. یکی از مدیران ارشد مهدیه می گوید که اف‌بی‌آی روزهای اول برپایی مهدیه از شکل گیری آن اعلام خرسندی اما اعلام کرده از صحبت سیاسی در این مکان بپرهیزید. شیعیان مهدیه به این مقوله احترام می گذارند.
نویسنده در سفرهایی درون شهری که داشته نیم‌نگاهی به وضعیت سیستم حمل و نقل انداخته است. در صفحه ۳۱ این کتاب نوشته شده است: فضای مخصوصی در جلوی سپر اتوبوس ها برای دوچرخه های دوچرخه سواران طراحی شده است. در روزهای بارانی یا حتی غیر بارانی می شود سه تا چهار دوچرخه را جلوی اتوبوس گذاشت و با خیال راحت سوار اتوبوس شد.
مساله جالب دیگر فضای ویژه شهروندان ویلچری است. ظاهرا طبق پروتکلی مشخص راننده موظف است برای هر فرد ویلچری از پشت فرمان بلند شود و پلی را که برای این کار تعبیه شده است، روی پله های اتوبوس بگذارد و شخص ویلچری را با همراهی خودش سوار اتوبوس کند و در جایگاه مخصوص افراد معلول قرار دهد.
از آنجا که حسن‌زاده در آمریکا به عنوان یک دانشجو اشتغال به تحصیل داشته فرصت تشریح فضای دانشگاه و سیستم آموزشی آنجا را هم پیدا کرده است. نعمت الله فاضلی، استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادداشتی برای این کتاب نوشته که در پشت جلد درج شده است. در این یادداشت آمده است: مولف از جهات گوناگون تجربه اش از زندگی در شهر فیلادلفیای آمریکا را توصیف و تحلیل می کند. مهم ترین ویژگی این متن، قلم و سبک نگارش خلاقانه و غنای محتوای آن است. یکی از ویژگی های دیگر این متن آشناسازی خواننده با نظام دانشگاهی در آمریکاست.
دانشجویی که تجربه تحصیل در ایران و آمریکا را داشته توانسته این دو فضا را تا حدودی با هم مقایسه کند. او در صفحه ۹۷ نوشته است: قبل از انتخاب واحدها سرفصل تمام دروس حتی مباحث هفته ها و کتاب ها و شیوه نمره دهی کاملا مشخص است. بیشتر تمرکز در درس های انتخابی من روی کار و ارائه هفتگی است و در آخر ارائه کردن رساله ای که پختگی دانشجو را در مسئله مورد تمرکزش نشان دهد. سیستم آموزشی تقریبا غول بزرگ استرس شب امتحان را در تمامی ده هفته ترم پخش می کند و البته دانشجو مسائل را هم بیشتر و عمیق تر می‌آموزد.
در صفحه ۹۶ مولف به محله‌ای دانشجویی پرداخته که به قول خودش وسعتی برابر یک شهرستان کوچک در ایران دارد. او نوشته است: به دانشگاه پوپن می رسیم. محوطه زیبایی دارد و البته سنجاب های بازیگوش بسیاری که گرد نیمکت من و ایوانا می‌چرخند. شهر فیلادلفیا به عنوان یکی از قدیمی ترین شهرهای آمریکا دانشگاه های زیادی دارد.
شیوه خرج کردن پول در سیستم سرمایه داری
این کتاب در بسیاری صفحات نگاهی انتقادی به سبک زندگی مردم آمریکا دارد. این سبک زندگی متاثر از مناسبات و قوانینی است که حاکمیت برای مردم و شهروندان تعریف کرده‌است.
حسن زاده در صفحه ۲۵۴ کتاب ضمن انتقاد از نظام سرمایه‌داری حاکم در این کشور نوشته است: سیستم اقتصادی آمریکا پول نقدی دست مردم نگه نمی دارد، شما یا بخش اعظمی از درآمدتان را قبلا از طریق خریدهای اعتباری خرج کرده اید یا در بهترین حالت در بورس یا صنایع، سرمایه خود را خوابانده اید. این اساس سیستم سرمایه داری است. با هر ترفندی شما را وادار به خرید بیشتر می کند. اگر ماهیانه پانصد دلار داشته باشید، باز هم برنامه ای برای خرج کردن پول جلوی شما می گذارد. شما افراد زیادی را می بینید که سالیان سال کار کرده اند و درآمدهای زیادی کسب کرده اند، ولی یک شبه با بیکار شدن به بی‌خانمان های خیابانی تبدیل می شوند.
ازدواج های نیویورکی اصطلاحی است که حسن‌زاده برای برخی پیوندهای آمریکایی به کار گرفته است. در صفحه ۲۵۹ کتاب آمده است: ازدواج های زیادی در آمریکا با اختلاف سنی زیاد عروس و داماد صورت می گیرد که من این ازدواج ها را ازدواج‌های نیویورکی می نامم. برخی از آنها ازدواج های سرمایه داران پیری است که پس از غرق شدن در امور مالی و مجرد ماندن تا سن بالا تصمیم گرفته اند ازدواج کنند. برخی هم به علت فوت یا دلزدگی از همسر اول یا دلایل اینچنینی با شخصی بسیار کوچک تر از خودشان ازدواج می کنند.
هر چه به صفحات پایانی نزدیک می‌شویم هم نگاه انتقادی نویسنده به کشور آمریکا پررنگ‌تر می‌شود و هم میل و اشتیاق او برای بازگشت به وطن. او مجموعه دلایلی را برای ترک آمریکا و بازگشت به کشور ذکر کرده و به عنوان مثال در صفحه ۲۶۹ کتاب نوشته است: ترجیح می دهم در کشور در حال توسعه ای به نام ایران یکی از بهترین ها در کار خودم باشم تا در کشور توسعه یافته ای به نام آمریکا که سابقه تبلیغاتی صد و ده ساله دارد یک کارمند دون پایه باشم.
کتاب دماوند از برج‌های منهتن نوشته علی حسن‌زاده در ۲۸۸ صفحه در تیراژ ۱۱۰۰ نسخه توسط انتشارات سپیده باوران (چاپ اول زمستان ۱۳۹۹) با حمایت نمایندگی مقام معظم رهبری در امور دانشجویان خارج از کشور منتشر شده است.
